Nieuwsblad 2021-3

Het Nieuwsblad 2021-3 omvat 52 bladzijden. De onderwerpen in dit nummer zijn zeer gevarieerd. Zoals de predikanten Graafland en Van Beuningen, de vliegende burgemeester Luijendijk van Ameide en Tienhoven, is het “Van der Grijn” of “Van der Grein”, in gesprek met Linda van der Lem, het geslacht Ram en de gemeentelijke herindeling.

Afbeelding voorblad. Portret van Philips Ram 1585-1632. (Paulus Moreelse 1625, Copyright Centraal Museum, Utrecht). Philips Ram was van 1618 tot 1632 Raad en van 1621 tot 1626 Schepen van de stad Utrecht, rentmeester van het convent van Oostbroek en van 1611 tot 1614 en 1626 tot 1630 hoogheemraad van de Lekdijk Bovendams.

Lid worden

Alle leden van de vereniging ontvangen dit Nieuwsblad. Wil je dit Nieuwsblad graag ontvangen, schrijf je dan in als lid van de Historische Vereniging via dit aanmeldformulier. Je ontvangt dan voortaan de Nieuwsbladen die één keer per kwartaal uitkomen.

Bestellen

Je kunt deze editie van het Nieuwsblad bestellen voor een bedrag van € 5,00. Eventuele verzendkosten worden in rekening gebracht.

In de hierna volgende inhoudsopgave lees je wat dit Nieuwsblad heeft te bieden.

• Van de hoofdredacteur
• Van de voorzitter
• Reacties van lezers in 2021-3
• Aanvulling en correctie Index Nieuwsblad 2004-2020
• Boekbespreking: “Onder de pet van Hotze Jorritsma. Verborgen ervaringen van een infanterist en politieman in verzet 1939-1945”
• Dienaar van het Woord – dominee van het volk De Termeise jaren van ds. C. Graafland
• Voor de verheffing van het volk. Ds. Willem van Beuningen (1811-1899) als catecheet en volksopvoeder
• De vliegende burgemeester van Ameide en Tienhoven. Deel 1: De jaren 1935-1940
• De vliegende burgemeester van Ameide en Tienhoven. Deel 2: De jaren 1945-1957
• Van der Grijn of Van der Grein?
• Gesprek met Linda van der Lem, de vrouw achter de schermen
• Het geslacht Ram
• De barensweeën van de gemeente Vijfheerenlanden

Om je een indruk te geven wat er aan interessante artikelen in dit Nieuwsblad staan, volgt hierna het voorwoord van de hoofdredacteur:

Beste leden en meelezers van het Nieuwsblad,

De zomer van 2021 loopt op zijn laatste benen als u het derde nummer ontvangt van de 32ste jaargang van het Nieuwsblad van de HVAT. Meestal verheugen de inwoners en oud-inwoners van Ameide en Tienhoven zich rond deze tijd op de jaarlijkse paardenmarkt op de tweede donderdag van oktober, maar kort voor het afronden van dit Nieuwsblad heeft ‘de Martcommissie’
bekendgemaakt dat de Paardenmarkt ook dit jaar – voor de tweede opeenvolgende keer – niet door zal gaan. In 2017 vierden we het 360-jarig bestaan met een grote tentoonstelling en een speciale uitgave van het Nieuwsblad (2017-3). Met die herinneringen moeten we voorlopig doen.

Herinneringen aan 360 jaar Paardenmarkt in Ameide.

In dit nummer maken we kennis met Sam Janse als nieuwe voorzitter van de Vereniging. In zijn rubriek schrijft hij niet alleen over het wel en wee van de HVAT, maar ook over zijn banden met Termei. Verschillende lezers stuurden weer reacties op artikelen in voorgaande Nieuwsbladen, waarvoor dank. Triest was het bericht dat Jan Oosterom, in het vorige nummer ‘hoofdpersoon’ in een gesprek met Dick Roodhorst, vrij plotseling is overleden. Gelukkig heeft hij de artikelen over hem en zijn familie nog kunnen lezen. Hij was er blij mee.

In dit Nieuwsblad een tweetal artikelen over lokale predikanten. Aron Westerhout debuteert als schrijver met een artikel over de “Termeise jaren van ds. C. Graafland” van 1953 tot 1958. Honderd jaar eerder (1854-1882) was Willem van Beuningen predikant in Ameide en Tienhoven. In zijn onderzoek naar de kerkelijke tegenpolen Willem Verheij en Willem van Beuningen, schrijft Sam Janse dit keer Van Beuningen als catecheet en volksopvoeder.

Van mijn hand een tweetal artikelen over burgemeester Luijendijk. Ik ben al enige tijd bezig met nader onderzoek naar deze kleurrijke bestuurder van Ameide en Tienhoven (1924-1957). Hier belicht ik vooral zijn landelijke bekendheid als ‘de eerste vliegende burgemeester van Nederland’. Vóór 1940 was Luijendijk al een BN-er, een bekende Nederlander, die vaak de landelijke pers haalde en zo ook de naamsbekendheid van Ameide verhoogde.

Cees van der Grijn (Floruszoon) dook in de problematiek achter de juiste spelling van de familienaam. Is het Van der Grijn of Van der Grein? Een ingewikkelde puzzel waarin ook de ambtenaren van de burgerlijke stand een rol blijken te spelen. De naam van de drie zonen van dezelfde vader (Van der Grein) worden bij de aangifte van de geboorte eenmaal als Grein en tweemaal als Grijn opgeschreven.

Sam Janse had verder een uitgebreid gesprek met Linda van der Lem. Linda speelt een zeer belangrijke rol binnen de HVAT. Zij is al jaren actief met het digitaliseren van allerlei archieven. Zo maakte zij de doop-, trouw- en begraafboeken van Ameide en Tienhoven vanaf ca. 1660 toegankelijk, gevolgd door de rechterlijk archieven over de periode 1598-1811. Momenteel werkt ze aan de bevolkingsregisters van 1846-1900. De mogelijkheid om deze bronnen digitaal te raadplegen is van onschatbare waarde. Niet alleen voor familieonderzoek, maar ook voor onderzoekers – zoals ik – zijn deze digitale archieven onmisbaar om inzicht te krijgen in de geschiedenis van Ameide en Tienhoven tussen ruwweg 1600 en 1900. Linda bedankt voor al je werk voor de HVAT!

Hans van den Heuvel is voor dit Nieuwsblad weer in zijn oude (verhuis)dozen gedoken. Ook hij schreef weer een tweetal artikelen. Het eerste over het Utrechtse regentengeslacht Ram. Mr. Jan Wijnand Ram was van 1785 tot 1789 Heer van Ameide, Herlaer, Tienhoven en Oosterwijk (bij Leerdam). Hij had een grafmonument in de kerk van Ameide, dat helaas bij de brand in 1953 verloren gegaan is.
In zijn tweede artikel kijkt Hans terug op “De barensweeën van de gemeente Vijfheerenlanden”. Aan de hand van een evaluatierapport over deze herindeling van Leerdam, Vianen en Zederik laat ook hij een kritisch geluid horen over de gevolgde procedure.

Hoewel we als redactie niet bij elkaar konden komen door de Coronamaatregelen zijn we er toch weer in geslaagd een Nieuwsblad te produceren. Help mee om dat ook in de toekomst te blijven doen, door ook zelf een bijdrage te leveren. De redactie kijkt er naar uit!

Met vriendelijke groeten,
Bram Provoost