Nieuwsblad 2020-1
Het Nieuwsblad 2020-1 omvat 76 bladzijden en is (bijna) in geheel gewijd aan de jaren 1944/45. Het hoofdonderwerp in dit nummer gaat over de Bevrijding van Nederland en Ameide 75 jaar geleden.
Afbeelding voorblad. De aankomst, op 8 mei 1945, van de Belgische bevrijders van de Brigade Piron op de Dam te Ameide. De foto is gemaakt door Nico Jesse, die sinds september 1944 huisarts was in Ameide. (Deze foto maakt deel uit van de collectie Nederlands Fotomuseum te Rotterdam). De foto is ook zonder onderschrift afgedrukt op blz. 67 van het Nieuwsblad 2020-1.
Het Nieuwsblad 2020-1 kun je hier downloaden:
Lid worden
Alle leden van de vereniging ontvangen dit Nieuwsblad. Wil je dit Nieuwsblad graag ontvangen, schrijf je dan in als lid van de Historische Vereniging via dit aanmeldformulier. Je ontvangt dan voortaan de Nieuwsbladen die één keer per kwartaal uitkomen.
Bestellen
Je kunt deze editie van het Nieuwsblad bestellen voor een bedrag van € 4,50. Eventuele verzendkosten worden in rekening gebracht.
In de hierna volgende inhoudsopgave lees je wat dit Nieuwsblad heeft te bieden.
- Verenigingsnieuws
- Uitnodiging voor de Algemene Ledenvergadering
- De 4-mei herdenking in 2020
- Reacties van leden
- 75 jaar Bevrijding van Nederland, Herinneringen aan de Duitse bezetting
- Spitters in de polder in 1944
- Ameidese Luchtbescherming
- Een geschenk aan burgemeester Luijendijk
- Anna Nomen-van den Hoven en haar herinneringen aan de oorlog
- 75 jaar Bevrijding van Nederland, Herinneringen aan de bevrijding
- Mijn Bevrijding: Domburg, 1 november 1944
- Koningin Wilhelmina (eventjes) terug in bevrijd Nederland
- ‘Bevrijd, maar nog niet vrij’
- Maarten W. Schakel: verzetsheld, bestuurder politicus
- Belgische bevrijders. De Brigade Piron in Frankrijk, België en Nederland
- De ‘bevrijding’ van Ameide op 8 mei 1945
- De bevrijding van Ameide, beleefd door Leendert Verheij
- 75 jaar vrijheid
Om je een indruk te geven wat er aan interessante artikelen in dit Nieuwsblad staan, volgt hierna het voorwoord van de hoofdredacteur:
Beste leden en meelezers van het Nieuwsblad,
Voor u ligt het eerste nummer van de 31ste jaargang van het Nieuwsblad, dat u hopelijk voor de Paasdagen ontvangt. Het voorjaarsnummer van 2020 is dikker dan anders, maar liefst 24 extra pagina’s, en (bijna) in zijn geheel gewijd aan de jaren 1944/45, de jaren van de bevrijding van Nederland, nu 75 jaar geleden.
Dit Nieuwsblad begint natuurlijk met het Verenigingsnieuws. Daarin een bericht van de interim-voorzitter, Jory Verwolf. Hij geeft een overzicht van de activiteiten van de HVAT en roept u allen op voor de ledenvergadering op 21 april a.s. De agenda vindt u na zijn bericht. Op dinsdag 4 mei vindt de jaarlijkse dodenherdenking plaats met een stille tocht vanaf de Dam naar het monument aan de Broekseweg. Het 4-meicomité van de HVAT rekent op uw aanwezigheid. Op de achterpagina vindt u informatie over een door de HVAT georganiseerde excursie naar Willemstad.
De redactie ontving ook weer reacties van lezers n.a.v. het vorige nummer. Liefst zeven lezers reageerden op de oproep van Hans van den Heuvel om de locatie van het schilderij “Tienhoven in de winter” te vinden. Unaniem waren zij van mening dat het om Tienhoven bij Utrecht gaat en niet om Tienhoven aan de Lek. Twee lezers stuurden een aanvulling op het artikel van Hans over de “Boerderijen in Ameide en Tienhoven”.
Hoofdthema van dit dikke lentenummer is “75 jaar Bevrijding van Nederland”. Op 5 mei 1945 capituleerden de Duitse troepen en was de Tweede Wereldoorlog in Europa formeel beëindigd. Die geallieerde bevrijders arriveerden pas op 8 mei in deze regio. De militaire bevrijding van Nederland begon in september 1944 en duurde bijna negen maanden, veel langer dan de 5 oorlogsdagen in mei 1940. Deze bevrijdingsoorlog ging vaak gepaard met veel geweld en met een groot aantal dodelijke slachtoffers. Er sneuvelden niet alleen militairen, maar er vielen ook veel burgerslachtoffers ten gevolge van bombardementen en beschietingen.
We beginnen de reeks artikelen met enkele herinneringen aan de tijd van de Duitse bezetting. Het eerste artikel gaat over de zgn. ‘Spitters in de polder’, die in april 1944 moesten helpen bij de aanleg van een Duitse waterlinie. Van Bertha van der Zouwen ontving ik twee foto’s met groepjes spitters, Chris Will stuurde kaartmateriaal en Adri Bikker (Meerkerk) leende me een aantal foto’s van de waterlinie bij Meerkerk. Deze nieuwe informatie levert een completer beeld op van de gebeurtenissen rond de Paasdagen van 1944. Ko van Mourik attendeerde me op de ‘toeter van de luchtbeschermer’, van Janus de Hoog, zijn schoonvader. André Tukker spoorde een bewerkte granaathuls op, die burgemeester Luijendijk had gekregen ter herinnering aan de bevrijding van Ameide in 1945. Anna Nomen-van den Hoven vertelde aan Dick Roodhorst wat zij zich herinnerde van de Duitse bezetting, 1940-45.
De bevrijding van Nederland duurde lang en ging gepaard met veel geweld en grote verwoestingen. Een voorbeeld daarvan is mijn eigen bevrijding in Domburg in het najaar van 1944. Ik was een half jaar oud toen Walcheren veroverd moest worden als sluitstuk van de “Slag om de Schelde”. De zeedijken werden gebombardeerd en zeewater overspoelde het eiland. Na een landing vanuit zee veroverden Britse, Noorse en Belgische commando’s Walcheren en kon de haven van Antwerpen gebruikt worden voor de aanvoer van militair materieel voor de oorlog tegen Duitsland. Enkele maanden na de bevrijding van Zuid-Nederland bezocht koningin Wilhelmina het bevrijde gebied. Zij was zeer onder de indruk van de verwoestingen, die de oorlogvoering had veroorzaakt.
Na de capitulatie van de Duitse troepen op 5 mei 1945 waren we formeel bevrijd, maar de Duitse bezetters waren nog steeds gewapend aanwezig in West-Nederland. Tot de komst van de bevrijders op 8 mei leidde dit soms tot chaotische situaties, ook in onze regio. Tijdens die overgangsperiode speelde Maarten Schakel een belangrijke rol. Hans van den Heuvel schreef een artikel over deze verzetsheld, bestuurder en politicus.
Uit de verhalen over de ‘bevrijding’ van Ameide kreeg ik de indruk dat het nogal tegenviel dat het om Belgen ging en niet om Tommies (Britten), Canadezen of
Amerikanen. De Belgische bevrijders van de Brigade Piron hadden echter hun sporen verdiend in Noord-Frankrijk, Belgisch en Nederlands Limburg en in de Overbetuwe. Een artikel beschrijft hun activiteiten. In Leerdam wordt de Brigade Piron herdacht met een monument in de Generaal Pironstraat. Helaas ziet het monument er nu nogal slordig uit en ontbreekt een toelichting. De laatste twee artikelen gaan over de komst van de bevrijders in Ameide. Teun Bikker speurde in de dagboeken van zijn schoonvader, Leendert Verheij, naar zijn aantekeningen rond de bevrijding in 1945.
Als hoofdredacteur van het Nieuwsblad blijf ik alle lezers oproepen om zelf een bijdrage aan dit blad leveren. Eigen herinneringen of die van vader, moeder, opa of oma aan het Ameide en Tienhoven van vroeger kunnen ook voor andere lezers interessant zijn. Vindt u het leuker om het aan iemand te vertellen, dan komt Dick Roodhorst graag bij u langs om er een verhaal van te maken. Uw verhaal is immers ook voor andere lezers van dit blad zeer de moeite waard. Kom op, probeer het eens!
Ik wens u allen weer veel leesplezier en ben benieuwd naar uw reacties.
Met vriendelijke groeten,
Bram Provoost
