Nieuwsblad 2022-3

Het Nieuwsblad 2022-3 omvat 52 bladzijden.  Dit nummer staat geheel in het teken van het “Rampjaar 1672”.

Afbeelding voorblad

Koning Lodewijk XIV van Frankrijk steekt met zijn leger de Rijn over bij Lobith om Nederland te veroveren, 12 juni 1672. Bron/fotograaf: www.sothebys.com/fr/auctions/ecatalogue/2017/tableaux-sculptures-dessins-anciens-xix-siecle.pf1709/lot.67.html

Lid worden

Alle leden van de vereniging ontvangen dit Nieuwsblad. Wil je dit Nieuwsblad graag ontvangen, schrijf je dan in als lid van de Historische Vereniging via dit aanmeldformulier. Je ontvangt dan voortaan de Nieuwsbladen die één keer per kwartaal uitkomen.

Bestellen

Je kunt deze editie van het Nieuwsblad bestellen voor een bedrag van € 5,00. Eventuele verzendkosten worden in rekening gebracht.

In de hierna volgende inhoudsopgave lees je wat dit Nieuwsblad heeft te bieden.

• Van de hoofdredactie
• Van de voorzitter
• Verenigingsnieuws
• Helden gezocht! Het rampjaar in de romantische geschiedschrijving van de negentiende en twintigste eeuw
• Hoe de Republiek aan een ramp ontsnapte; Boeken over 1672
• De reus en de kabouter; het rampjaar 1672
• De Waterlinie als verdediging van Holland in 1672
• “Ameyde van de Franschen overvallen”
• Moedige kapitein sneuvelde in de strijd om Ameide
• Ameide in de Hollandse Oorlog (1672-1678)
• Gevolgen van het Rampjaar 1672 voor Ameide en omgeving
• Wie heeft informatie over dit schilderij?
• Uniek fotoboek

Om je een indruk te geven wat er aan interessante artikelen in dit Nieuwsblad staan, volgt hierna het voorwoord van de hoofdredactie:

Beste leden en meelezers van het Nieuwsblad,

Voor u ligt een bijzonder nummer van het Nieuwsblad van de HVAT. Op verzoek van de huidige redactie heb ik een speciaal nummer samengesteld over het  “Rampjaar 1672”. Na enkele maanden Maastricht kostte het mij niet veel moeite om me weer in Ameide te verdiepen. Omdat ook Maastricht en omgeving te maken kregen met de veroveringszucht van Lodewijk XIV, is de naam Maastricht ook af en toe ingeslopen in mijn teksten.

Ook dit bijzondere nummer opent met het bericht van voorzitter Sam Janse, gevolgd door enkele aankondigingen van komende activiteiten. Sam Janse opent ook het Themanummer met de bespreking van een aantal boeken. Ten eerste een drietal jeugdboeken over 1672, die hij in zijn jongensjaren heeft verslonden. Hij sluit dit artikel af met een kritische noot over de toen alom geprezen nationaal-protestantse geschiedschrijving, die de jeugd liet kennismaken met ons “glorieuze verleden”. Vervolgens bespreekt Sam een drietal recente boeken over “Het Rampjaar 1672”. Als derde bijdrage geeft hij een samenvatting van de lezing die Luc Panhuysen op 3 maart j.l. in Ameide heeft gehouden. Panhuysen is al jaren een gerenommeerd expert op het gebied van de geschiedenis van de 17e eeuw in het algemeen en het jaar 1672 in het bijzonder. Deze samenvatting geeft een beknopt overzicht van de aanleiding en gevolgen van de aanval op de Republiek der Verenigde Nederlanden in 1672.

Mijn bijdragen beginnen met een beschrijving van de Waterlinie als verdediging van Holland in 1672. Door het tijdig onderwater zetten van een groot gebied tussen Muiden en Gorinchem, kon het rijke westen van de Republiek, hoewel ‘reddeloos’, toch gered worden. Belangrijke plaatsen in het westen werden weliswaar gered maar verschillende dorpen, waaronder Ameide, werden eind 1672 door Franse troepen overvallen en geplunderd. Kort na de plundering is dit al door tijdgenoten beschreven. Drie van deze beschrijvingen worden geanalyseerd in het artikel “Ameyde van de Franschen overvallen”.

In de strijd bij Ameide-Sluis is kapitein Joost van Swansbel gesneuveld. Henny van Dolder – de Wit schreef een artikel over hem en zijn grafbord in de Sint-Janskerk te Gouda, voor “Tidinge”, het tijdschrift van de Historische Vereniging “Die Goude” te Gouda. Wij bedanken haar voor de toestemming om het artikel in ons Nieuwsblad te mogen publiceren.

Oud-Ameidenaar Bram Vroon geldt als de grootste expert op het gebied van de gebeurtenissen in Ameide tijdens en na de plundering in 1672. Zijn onderzoek werd al eerder gepubliceerd in het Nieuwsblad, maar voor dit speciale nummer heb ik zijn belangrijke artikel bewerkt en nogmaals gepubliceerd. Het artikel van Vroon gaat vooral over de gevolgen voor Ameide op relatief korte termijn.

In mijn artikel “Gevolgen van het Rampjaar 1672 voor Ameide en omgeving” heb ik geprobeerd aan te geven wat er gebeurde met het grotendeels verwoeste Ameide aan de hand van het geslonken inwonertal. Uit berekeningen blijkt dat het meer dan 100 jaar duurde voor dit inwonertal weer op het niveau van de jaren vóór 1672 kwam. Verder is er in dit artikel ook aandacht voor de gevolgen in de omgeving. Met name Nieuwpoort ontwikkelt zich na 1672 tot het vestingstadje dat nog steeds te bewonderen is. Een positief gevolg van het Rampjaar 1672.

Ik wens de leden van de HVAT en de lezers van dit Nieuwsblad het allerbeste toe uit het prachtige Maastricht, dat in 1673 werd belegerd en tot 1678 was ingelijfd in Frankrijk.

Met vriendelijke groeten, Bram Provoost

Voorzitter Sam Janse schrijft er al kort over bij het verenigingsnieuws, we krijgen dit jaar een, zoals hij het noemt, “extraatje”. Er verschijnen dit jaar geen vier, maar vijf nieuwsbladen. Erevoorzitter Hans van den Heuvel wil een hartelijk gebaar maken naar onze vereniging. Er verschijnt “ergens tussen het najaarsnummer en de Paardenmarkt” een extra nieuwsblad dat niet alleen bestaat uit artikelen van zijn hand (enkele interessante oude en een uitgebreid nieuw artikel), maar ook door hem wordt gefinancierd. Je hebt al veel betekend voor onze vereniging en hopelijk blijf je dat nog lang doen, maar wat een fantastisch gebaar, hartelijk dan daarvoor Hans!

Veel leesplezier, Sigrid en Dick