De avondmaalsbekers

werd dit voorjaar een ontdekking gedaan. Herman Beckmann, lid van de Historische Vereniging Ameide, vond daar, veilig opgeborgen in de kluis, twee zilveren bekers, die blijkens het opschrift afkomstig moeten zijn uit de kerk van Ameide. Niemand, ook bij de Hervormde gemeente Ameide zelf niet, wist meer hoe die bekers daar terechtgekomen waren. Dat het om oude bekers ging, was wel direct duidelijk, omdat er de naam op gegraveerd staat van Edzardus Auricanus, die van 1609 tot 1660 predikant was te Ameide.

Op de ene ontdekking volgde de andere. Herman Beckmann stuurde een mailtje met foto’s naar diverse musea en wetenschappelijke instellingen, met vragen over de merken en de bijzondere vorm van de bekers. Alleen de SKKN wist het raadsel van de drie obscure zilvermerken op te lossen, zodat nu ook bekend is waar, wanneer en door wie de bekers vervaardigd zijn. Het stadsteken blijkt een vrijwel onbekende variant van het Gorcumse stadsteken te zijn, het meesterteken – een knoop – dat van de zilversmid Cornelis Knoop en de jaarletter S moet die van 1620 zijn.

Gorcums zilver uit die tijd is uiterst zeldzaam, en de ontdekking van de bekers leverde een kleine hausse van artikelen op in de regionale pers, waarbij vooral de financiële waarde de volle aandacht kreeg. De gemeente Zederik waande zich een ogenblik rijk, maar kon de bekers niet te gelde maken, omdat het eigendomsrecht betwist werd door de Hervormde gemeente Ameide. Naspeuringen in het kerkarchief hadden immers het bewijs opgeleverd dat de bekers (‘twee nieuwe silveren wijnromers’) in 1622 door dominee Auricanus en zijn echtgenote aan de kerk waren geschonken ten dienste van het avondmaal.

Een ijverige ambtenaar bracht uiteindelijk het verlossende woord met een vondst in het gemeentelijke archief. De bekers blijken in 1961 door een particulier te zijn geschonken aan de toenmalige gemeente Ameide (die inmiddels is opgegaan in de gemeente Zederik), mét de clausule dat ze ‘het onvervreemdbaar eigendom zullen blijven van de gemeente Ameide door alle verdere geslachten heen’. De plannen zijn nu om de bekers in bruikleen af te staan, eerst aan het Gorcums Museum en vervolgens aan Museum Catharijneconvent te Utrecht.

De bijzondere vorm van de avondmaalsbekers, naar het model van een roemer (een 17de-eeuws type wijnglas), wordt uitgebreid besproken in het nieuwe jaarboek van de Nederlandse Zilverclub, De Stavelij, dat deze week verschijnt.

(bron: religieuserfgoed.nl)